Het Kantonees of Yue is een van de Chinese talen. De taal heeft honderden varianten, dialecten die per dorp of subdistrict verschillen. Het Kantonees dat men meestal bedoelt, is het Hongkong-Kantonees of het Standaardkantonees (ook wel Guangzhouhua). Dat laatste is het bekendste en ook meest gebruikte Kantonese dialect.
Het Kantonees wordt vooral gesproken in het zuiden en westen van Guangdong, in het zuiden en oosten van Guangxi, in Macau, Hongkong en Christmaseiland. Verder wordt het ook door veel overzeese Chinezen gesproken die niet hun jiaxiang in een Kantoneestalig gebied hebben.
Van het Kantonees is er in elk dorp/streek een andere variant. Het Kantonees is een verzamelnaam van honderden dialecten en duizenden dorpsdialecten. Er zijn in de Kantonese dialecten grote verschillen in de klemtonen in woorden, en zijn er verschillen in uitspraak van Chinese karakters, waardoor men elkaar in Kantonese dialecten die niet dicht bij elkaar staan, moeilijk kan verstaan.
De taal is evenals het Mandarijn een toontaal, maar het kent veel meer tonen dan het Mandarijn: namelijk 6 of 9, afhankelijk van hoe je telt. Ook in andere opzichten verschilt het van het Mandarijn: hoewel beide Chinese talen zijn, verstaan de sprekers elkaar niet.
Onderverdeling
Kantonees wordt in verschillende subtalen gesorteerd:
- 粵海片, omvat:
,
, - Siyihua 四邑片, omvat:
,
,
Xinhuihua,
Taishanhua - 桂南片, omvat:
,
,
,
Wuzhouhua, - 高陽片
- Guanbaohua 莞宝方言片, omvat:
Weitouhua - 罗广方言片
- 吴川话
- 疍家话
Enkele Kantonese dialecten
Dialecten waarvan getwist wordt of het wel Kantonees is
Taalgebied
- In de provincie Guangdong zijn er 48 stadsagglomeraties en districten waarvan meer dan een derde een dialect spreekt dat behoort tot het Kantonees:
Kanton 廣州, Foshan 佛山, Zhaoqing 肇慶, Jiangmen 江門, Shenzhen 深圳, Maoming茂名, Zhongshan 中山, Zhuhai 珠海, Nanhai 南海, Panyu 番禺, Dongguan 東莞, Shunde 順德, Longmen 龍門, 佛岡, Zengcheng增城, Conghua 從化, 花縣, Qingyuan 清遠, 連縣, 陽山, Lianshan 連山, 懷集, 廣寧, Sihui 四會, Sanshui 三水, Gaoyao 高要, 雲浮, 高明, 新興、Heshan 鶴山, 封開, 郁南, 德慶, 羅定, Yangchun 陽春, Yangjiang 陽江, 信宜, Gaozhou 高州, 化州, 吳川, Taishan 台山, Kaiping 開平, Xinhui 新會, Enping 恩平 斗門, Hongkong 香港 en Macau 澳門
en in de volgende 16 gebieden spreekt een minderheid een Kantonees dialect:
Huizhou 惠州, Shaoguan 韶關, Zhanjiang 湛江, 海豐, 博羅, Huiyang 惠陽, 惠東, 仁化, Lechang 樂昌, Yingde 英德, Bao'an 寶安, 電白, 遂溪, 海康, 徐聞 en Lianjiang 廉江
- In Guangxi wordt in de volgende gebieden een Kantonees dialect gesproken:
Nanning 南寧, 橫縣, Guigang 貴港, 桂平, 平南, 藤縣, Wuzhou 梧州、Yulin 玉林, Beiliu 北流, 容縣, 博白, 陸川, 防城, 欽州, 合浦, 浦北, 靈山, Beihai 北海, 蒼梧, Cenxi 岑溪, 昭平, 蒙山, Hezhou 賀州 en 鐘山
- Buiten China zijn er veel mensen die een Kantonees dialect spreken. In Zuidoost-Azië, Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland, Groot-Brittannië, Nederland, Frankrijk, België en Duitsland zijn veel mensen die een Kantonees dialect spreken. Negentig procent van de Chinese Amerikanen hebben hun jiaxiang (afkomst) in een streek waar men een Kantonees dialect spreekt.
Kantonese woorden en namen in het Nederlands
- bapao van 白包
- (babi pangang) van 叉燒
- dimsum/diemsam van 點心
- foeyonghai van 芙蓉蟹
- Hongkong van 香港/香江
- Kanton van 廣東
- kongsie van 公司
- kuloyuk van 咕噜肉
- kumquat van 柑橘
- loquat van 蘆橘
- pidgin van de Kantonese uitspraak van 'business'
- taifoen van 颱風
- tjaptjoi van 雜菜
- wantan van 雲吞
Woorden in het Kantonees die naar Nederland verwijzen
Externe links
- Woordenboek met Mandarijn, Kantonees en Engels
- Woordenboek met Mandarijn, Kantonees, Hakka, Wu, Minnan, Sino-Japans, Sino-Koreaans en Engels
- oorsprong van enkele Kantonese woorden (Chinees)
| Bronnen, noten en/of referenties |
|
Zie de Kantonese uitgave van Wikipedia. |
| Chinese cultuur | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
