Erop uit met de HTF

De HTF schreef samen met ‘De Week van de Kinderfilosofie’ een essaywedstrijd uit. Het heeft me even gekost om te besluiten mee te doen aan de wedstrijd. Het is het veelgehoorde bezwaar van bijvoorbeeld ervaren zangers en muzikanten bij programma’s als ‘The Voice’; muziek is geen wedstrijd. Idem de filosofie. 
Toch is het spannend als beginnend schrijver een uitdaging als deze aan te gaan. Er is een kader, er zijn beperkingen en tegelijkertijd een grote vrijheid. Anders dan “geef antwoord op de vraag en gebruik de theorieën behandeld in de colleges.”
Eenmaal besloten een poging te wagen had ik snel voor ogen wat ik wilde doen. Welke weg ik in maximaal 1000 woorden wilde bewandelen. Snel zag ik dat ik daarmee iets ging doen wat je juist, ook ik, wilt vermijden bij het schrijven; teveel willen vertellen. Daar kwam de uitdaging te liggen. Een wervelstorm van woorden, gebeurtenissen, feiten en meningen die ergens vlak voor het eind toch samen blijken te komen, om vervolgens met die info in het hoofd van de lezer een klein blikje in de toekomst te werken. Het raamwerk stond in een kleine 4 uur. Vervolgens heb ik uitgebreid research gedaan en eindeloos gepuzzeld en herschreven.
Helaas niet gewonnen. Vooral helaas omdat er dan geen juryrapport is. Met die reden heb ik Martin Slagter gevraagd er naar te kijken en die heeft geredigeerd alsof hij het artikel zou plaatsen. Ik had liever die € 100,- boekenbonnen gehad denk ik, maar ik ben hier ook heel blij mee. Toch ook een leermomentje meegepakt.

Tijdens het symposium Onderwijs verzorgd door Floor Rombout MA en dr. Tjeerd van de Laar heb ik gefilmd. Uiteraard let je dan goed op, maar er gaat een klein stukje aandacht verloren door de focus op beeld, omgeving en techniek. Dat haal je tijdens de montage weer in. Ik kan de presentatie van Floor dromen ondertussen. Een uur materiaal (anderhalf uur aan ruw materiaal) teruggeknipt tot een goed kwartier. Bij zo’n montage is het zaak alle facetten recht te doen. Het verhaal van de spreker moet consistent zijn, en ook gewoon lekker lopen voor de toehoorder. Het moet een kloppend verhaal zijn. Je kunt dus niet zomaar drie kwartier materiaal eruit gooien en een nieuwe video afleveren. Tegelijkertijd moet het een representatief verhaal zijn voor de HTF en wil je toch ook niet de hele lezing weggeven. Dan had je maar een kaartje moeten kopen en in het stadion moeten zitten.
Naast de montage van de lezing heb ik ook wat basis-vormgeving gemaakt. En dan ben je direct bezig met filosofie. Bedrijfsfilosofie wel te verstaan. Wie is de opdrachtgever (HTF), wat is hun verhaal (toepassen van filosofie in de hedendaagse praktijk) en wie willen ze bereiken (mensen die filosofie straks met de handen uit de mouwen gaan toepassen in hun dagelijkse praktijk).
Het heeft geleid tot het intro waarbij je een paar jongvolwassenen en volwassenen verlicht door de filosofie de lucht in ziet vliegen, om samen te komen in de woorden HOGESCHOOL VOOR TOEGEPASTE FILOSOFIE. Op de achtergrond een vriendelijke dubstep-beat, die aangeeft dat we wel verlicht zijn, maar niet verstoft.
Het is leuk om op deze wijze een steentje bij te kunnen dragen. Monteren, graphics, allemaal bekend en fijn terrein voor mij. Tegelijkertijd is het eindproduct ook maatschappelijk van waarde. Wie weet wie daar nog eens naar kijkt ergens de komende jaren, decennia of hoe lang het nog online zal staan. Wie weet wie daar nog eens door geïnspireerd raakt en zelf kritisch gaat denken. Of besluit het onderwijs in te gaan.  De kracht van beeld en geluid.

Het is bekend terrein voor me. In het verleden zat ik uren in rechtbanken, zaken te volgen om aan het eind een interview af te kunnen nemen met advocaat of perswoordvoerder. In de rechtszaal twitterde ik dan verslagen voor het desbetreffende programma. In een aantal berichten van 140 tekens probeer je dan de kern te raken. Ondertussen moet je ook je voorbereidingen treffen voor het interview. En hoewel ik deze dag ook andere werkzaamheden te doen had tussendoor, waren er wel een paar dingen anders. Voornaamste was het medium en het publiek. Ik ging verslag doen voor medestudenten in whatsapp. Dus niks 140 tekens, niks omroep of zender en niks concurrentie.
Ik besloot voor mezelf een uitdaging neer te leggen. Ik ging alles verslaan. En met alles bedoel ik alles wat er toe doet. Dan vervalt er nog een hoop geneuzel, maar al met al zijn het 49 screenshots vol tekst. 
Verder was objectiviteit onderdeel van de uitdaging. Geen mening, geen grapjes tijdens de zitting. Sec de feiten en waar nodig, en mogelijk qua tijd, duiding. Uitleg waarom bepaalde zaken naar voren werden gehaald en waarom dat wel of niet van belang was voor de zaak. 
Behalve dat er een creatieve uitdaging inzat, was deze vorm ook ingegeven door persoonlijke betrokkenheid. Vanuit mijn dansverleden ken ik wat van de mensen rondom Willem Engel, frontman viruswaarheid.nl, en heb het daar verbaal mee aan de stok gehad. Vooral om teksten als het dictatoriaal regime in Nederland en ook de rechtstaat die door de club rond Engel in twijfel werd getrokken. Los van de discussies over anderhalve meter mondkapjes. Ik heb daar altijd al tegen ‘ze’ gezegd dat het wappies zijn en als ze gelijk zouden hebben, ze heus gelijk zouden krijgen in de rechtbank. Zelf was ik dan ook zeer content met het nieuws dat ze de monskapjeszaak hadden gewonnen op dinsdag 16 februari. Na 11 verloren rechtszaken was het de 12e keer dus raak. Na 11 keer onzin verkopen neemt de Nederlandse rechter je bezwaren dus gewoon weer serieus en als je gelijk hebt, dan krijg je dat. We konden dus direct die dag concluderen dat de 11 keer daarvoor inderdaad onzinnig gedoe was. 
Dit wilde ik allemaal niet meenemen in mijn verslag. Het ging om zuiver verslag over rechtspraak die zo belangrijk is binnen onze Trias Politica. Ik wilde als gezegd een volledig verslag doen en toch moest het ook te volgen zijn voor mijn collega-studenten, die zelf ook gewoon hun bezigheden hadden.
Het was een drukke dag typen. Van ’s morgens vroeg tot het begin van de avond heeft de rechtszaak geduurd. Inhoudelijk sterk, waarbij argumenten gegeven door viruswaarheid.nl goed onderbouwd waren en met regelmaat dikke planken hout sneden. 
De Staat verweerde uiteraard, maar daar voelde je wellicht meer de noodzaak tot goed handelen voor de bevolking, dan dat het pleidooi aan elkaar hing van verbijsteringwekkende feiten waarmee de tegenpartij om de oren werd geslagen. En dat is natuurlijk ook wat rechtspraak is. We hebben de wet en daar dient iedereen zich aan te houden. Dat is ook het eerst waar een rechter naar kijkt. Wat is er gebeurd en is dit volgens de wet. Het ligt echter binnen de mogelijkheden van de rechtspraak ook te kijken naar omstandigheden. Wat als de wet niet is gevolgd, maar daar begrijpelijkerwijs in mee te gaan valt? Dat is niet aan de burger, niet aan de politie, niet aan de politiek. Dus hoewel het feitelijk verhaal van viruswaarheid.nl verrassend sterk in elkaar zat, was ook de noodzaak vanuit een zorgplicht naar de burger vanuit de overheid wel voelbaar. Dit weergeven met de gesproken teksten in de rechtbank, zonder persoonlijk kleur aan mee te geven was een uitdaging. Met een geslaagde uitkomst durf ik te stellen.
Vervolgens heb ik nog 2 uur verslag gedaan van de laatste sprekers en stemmingen in de Eerste Kamer. Uiteindelijk is de aangepaste wet aangenomen, en ook de rechtbank hield uiteindelijk de avondklok in stand. We hebben nog een beetje nagekletst inde appgroep en vervolgens ben ik mijn werk gaan vergelijken met oud-collega’s van de NOS, nu.nl en de telegraaf. Zij uiteraard wel op twitter. Ik was content te zien dat alles wat daar genoemd werd in mijn verslagen terugkwam. En dat we het allemaal hetzelfde hadden begrepen. Er wordt nogal wat gezegd op zo’n dag. Niet alleen de hoeveelheid, maar ook de hoeveelheid jargon en technische termen. Het is in het verleden wel eens voorgekomen dat ik met meerdere journalisten in dezelfde rechtbank zat te twitteren en dat er toch echt andere feiten stonden, verschillend per medium. Stom van die anderen natuurlijk. 
Het was een intensieve, leerzame maar vooral ook echt leuke dag. Het was een spannend gevecht in de rechtbank. Het is ook bijzonder te zien hoe over een zelfde onderwerp, de wetgever ook aan de slag moet om grond te vinden voor ingrijpende maatregelen.
Het is goed dat dit tegenwoordig zo makkelijk overal te volgen is. De rechtszaak was de hele dag op tv (NPO Politiek) en de Eerste Kamer was te volgen via de eigen website. “Ze bedenken maar wat, en ze liegen de hele boel bij elkaar” en andere uitspraken over parlement en rechtspraak zijn makkelijk te verifiëren als je enigszins geïnteresseerd bent. En dan zul je er achterkomen dat het eigenlijk nog best geinig is allemaal, dat wat hunnie bedenken en zeggen. Leve de Nederlandse rechtstaat.

Het raamwerk van het verhaal stond al snel. Ik wist in welke vorm ik langs welke theorieën wilde wandelen om tot een beeld te komen. Die gekozen vorm bracht wat moeite met zich mee, ik wilde veel in weinig woorden en het moet uiteraard wel ergens over gaan. Bij elkaar komen. Dat heeft me uiteindelijk uren gekost. Soms gepriegel op 1 woord. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het totaal aantal woorden 1000 betreft. Exact het toegestane maximum. Schaven, proeven en opnieuw schrijven. 
Daarnaast is er natuurlijk een hoop tijd in research gaan zitten. Ik moet daarbij erkentelijk zijn naar medestudent Marijke Kruijs. Met haar kennis over Baruch Spinoza werd ik vriendelijk op de vingers getikt en terug de boeken in gestuurd. Ik hoefde niet zelf op te zoeken dat Spinoza helemaal geen lenzen had geslepen in Den Haag, maar in Rijnsburg; dat wilde ze wel gewoon met me delen. Over die tekst van god en natuur moest ik toch nog maar eens lezen en overwegen of ik het zo wilde schrijven of wellicht toch een kleine aanpassing wilde maken. We hebben het hier over 1 a 2 woorden, maar ik moest dus her-verdiepen. Uiteindelijk heeft het stuk me in de geschiedenis van de Republiek der 7 verenigde Nederlanden laten duiken, laten kijken naar de symbiose tussen kerk en wetenschap, en tussen wetenschap en kerk. Ik heb verbanden gezocht met ons huidig politiek systeem en problemen die dat ons als mens en menszijn heeft gebracht. Het was een filosofische zoektocht met Marijke die af en toe als de lokale reisgids even de weg kwam wijzen en een Ravensburger-woordenpuzzel waar ik met plezier aan heb gewerkt. Het essay zelf is van enorme maatschappelijke én filosofische waarde. Dan moet het wel ergens geplaatst worden uiteraard.

Het leek mij op voorhand wel een leuke middag te worden. Het symposium Onderwijs. Floor Rombout MA over haar onderzoek naar kritisch denken in de klas, en dr. Tjeerd van de Laar die uitlegt hoe hij zijn boek ‘Kan lego denken?’ gebruikt in zijn lessen. Ik had niet kunnen vermoeden dat het zo’n interessante dag zou zijn.
Allereerst de lezing van Floor Rombout, die je op vriendelijke wijze meeneemt naar haar moderne invulling van kritisch denken. In de klas. Ik zet dit laatste bewust als los zinsdeel, omdat zo als ook al door toehoorder prof. dr. J. Dohmen werd gesteld tijdens de lezing, het is een heel interessant boek voor filosofiedocenten, maar ook voor docenten en zelfs voor opvoeders. Terwijl ik zelf in geen een van de genoemde categorieën val, vond ik genoeg punten om ook in mijn leven mee te nemen. 
Oordelen, redeneren en reflecteren. Dat was kort de strekking van de lezing. En dat je dat vooral niet solo op papier doet, maar in gesprek met elkaar. In gesprek met elkaar worden je standpunten getoetst. Leer je een ander bevragen en je eigen mening daar tegenover te zetten. 
Floor neemt je aan de hand en sleurt je zonder dat je daar erg in hebt mee in haar denken over denken. En hoewel de punten an sich geen rocketscience is, kun je met de gepresenteerde samenhang wel een heel eind komen in het leven. Ik hoop dat het boek binnen een jaar bij alle docenten op hun bureau ligt. Voor de leerlingen of gewoon voor zichzelf. Zeker in een wereld waarin velen kritisch schreeuwen achter een toetsenbord is het goed om het belang en de waarde van kritisch denken in te zien. Hoe daar vervolgens vorm aan te geven, wordt je uitgelegd door Floor Rombout MA.
Vervolgens een uur lang het woord aan dr. Tjeerd van de Laar. Waar ik tot op de dag van vandaag details en wijsheden heb onthouden uit de lezing van Floor Rombout, kan ik me werkelijk geen enkel detail herinneren van de lezing van Tjeerd. Wat ik wel weet is dat ik zelden zo’n leuk luchtig deel in een symposium heb meegemaakt, wat echt nog ergens over gaat. Wat prima met volwassenen te bespreken is, maar ook redelijk eenvoudig te vertalen is naar menig klaslokaal. Aanleiding was zijn boek ‘Kan LEGO denken?’. En net due vraag gingen we als groep aan de slag. Er moest eerst een aantal semantische worstelingen doorstaan worden. Wat is denken? Sterker nog, wat is LEGO? Is dat zo’n plastic blokje, of is dat technisch LEGO? Hoe technisch? Vervolgens kun je het wel of niet denkend blokje redelijk makkelijk naar de werkelijkheid halen. Denk aan alle artificial intelligence vandaag de dag bijvoorbeeld. En met een heel eenvoudige aanleiding was er al snel een levendige en leuke discussie op gang, die aan de ene kant nergens over ging en tegelijkertijd juist soms zo goed kern raakte van zaken waar het volgens velen van ons toe doet in het leven. Je kunt niet van iedereen vragen om te reflecteren op de wereld en zichzelf, maar als iedereen die geen docent is nou dit boekje eens zou lezen, zouden sommigen toch op een speelse manier de wereld van metafysica in gesleurd. Antropologie, ethiek, wetenschap, sociaal-maatschappelijk en dat allemaal in 1 blokje.